Alkmaar Sportstad heeft de smaak van een gezonde leefstijl te pakken. Tijdens de inspiratiesessie “De Gezonde Werkvloer”, georganiseerd door JOGG-Alkmaar en Jongeren Op Gezond Gewicht, Ondernemend Alkmaar en gastheer Rabobank, hield Cécile Prakke – bestuurssecretaris, adviseur Jongeren Op Gezond Gewicht en dagvoorzitter - de circa 50 aanwezigen voor dat het loont om te investeren in een gezonde leefstijl van medewerkers.
‘Vitale medewerkers zijn energiek, goed inzetbaar, productiever en over het algemeen minder ziek. Vitaliteitbeleid drukt de kosten van verzuim en arbeidsongeschiktheid. En zo’n beleid hoeft echt niet ingewikkeld en/of duur te zijn. Integendeel je kunt al heel simpel beginnen. Bied bijvoorbeeld werkfruit aan, zorg voor een kantine met een gezond aanbod, stimuleer medewerkers vaker de trap te nemen en op de fiets naar het werk te komen. Eenvoud leidt tot borging binnen de organisatie. En belangrijk is dat je het niet voor je werkgever doet, maar voor jezelf. Het gaat om je eigen persoonlijke vitaliteit.’
De heer Stokreef van Ondernemend Alkmaar onderstreepte desgevraagd het belang voor bedrijven om met vitaliteit aan de slag te gaan. ‘Het is niet meer dan vanzelfsprekend en ook voor onze jongeren is het voor hun toekomstige werkende leven nodig om er vroeg bewust van te zijn’.
Aansluitend gaf Anja Lems, JOGG-wijkregisseur Alkmaar, een overzicht van de diverse succesvolle JOGG-projecten in Alkmaar, zoals drinkwater op scholen en een gezonde sportkantine. Een verdere krachtenbundeling tussen de publieke en private sector is gewenst. Mede met het bedrijfsleven moeten we ervoor zorgen dat de gezonde keuze in de gemeente Alkmaar de gemakkelijke keuze is. In de publieke ruimte, thuis, op scholen maar zeker ook op het werk’, zo benadrukte Anja Lems. Daar voegt zij aan toe: ‘Als medewerkers, die vaak ouders/verzorgers zijn, en jongeren tijdens hun eerste bijbaantje in aanraking komen met een gezonde leefstijl, kunnen zij dit gemakkelijk(er) kopiëren naar de thuissituatie.’
Bewegen
Hoe essentieel bewegen is, illustreerde Peter-Jan Mol van het Kenniscentrum Sport. ´Lang en veel zitten verhoogt de sterftekans met 40 procent. Zitten is een zeer ongezonde duursport. Inactiviteit in zijn algemeenheid is een groter gevaar voor de volksgezondheid dan overgewicht. Jaarlijks sterven er wereldwijd 5 miljoen mensen aan inactiviteit. Langdurig zitten veroorzaakt hart- en vaatziekten, diabetes, depressies en op lange termijn zelfs kanker.
Bewegen tijdens het werk hoeft niet zo ingewikkeld te zijn. Denk bijvoorbeeld aan staand vergaderen. Onderzoek wijst uit dat dit effectiever is, sneller gaat en positiever wordt ervaren. Je kunt met simpele veranderingen al veel bereiken. Loop naar collega’s. Zet de printer of prullenbak op afstand, ga wandelend overleggen of loop mee met diegene die koffie haalt. Niemand moet langer dan 2 uur onafgebroken zitten. Per uur 2x 2 minuten het zitten onderbreken door te staan of lopen, is aan te raden’, aldus Mol.
Lichamelijke fitheid en mentale weerbaarheid
Niets is zo lastig als het doorbreken van gewoontes, het veranderen van gedrag. Op het werk is dat niet anders. Vier Alkmaarse bedrijven en organisaties namen het podium om te vertellen hoe zij hun medewerkers fit en vitaal houden. In het gesprek vooraf gingen alle vier de woordvoerders nader in op de vragen hoe de gezonde keuze de normale keuze wordt, hoe ze dat vasthouden en hoe ze daarover in gesprek gaan met aandacht en respect.
Thierry Reus, supermarktmanager van Albert Heijn Geert Groteplein: ‘het is de ambitie van onze organisatie om het meest geliefde en gezondste bedrijf van Nederland te willen zijn. Wij streven naar een veilige en gezonde werkvloer. Waar mogelijk stimuleren wij onze medewerkers om op vrijwillige basis voor een gezonde leefstijl te kiezen. Sinds de samenwerking met JOGG-Alkmaar zijn we ons in Alkmaar nog meer gaan richten op de bevordering van een gezonde leefstijl. Insteek is duurzame inzetbaarheid met als uitgangspunt dat duurzaam inzetbare medewerkers, gemotiveerde medewerkers, vaardig en happy zijn. Duurzame inzetbaarheid van medewerkers, is de kapstok voor alle activiteiten in het kader van vitaliteit en een gezonde leefstijl. Daarbij staan lichamelijke fitheid en mentale weerbaarheid van de medewerkers centraal.
Mantelzorgvriendelijk beleid
Mantelzorg is niet meer weg te denken uit onze samenleving. In Nederland combineert één op de zes medewerkers mantelzorgtaken met werk. In de zorg is dat zelfs één op de vier. Gemiddeld besteden zij 15 uur per week aan mantelzorgtaken. Uit onderzoek blijkt dat bijna de helft zich zwaar belast voelt. Ook ervaren zij problemen met de combinatie van werk en zorgtaken. ‘Veel werkgevers hebben dus medewerkers in dienst die zich bezighouden met mantelzorg. Daar zijn werkgevers zich niet altijd bewust van.
Om te voorkomen dat deze groep medewerkers zich (kortstondig) ziekmeldt, of zelfs langdurig uit het arbeidsproces verdwijnt als gevolg van bijvoorbeeld een burn-out, is het raadzaam om als werkgever preventief te handelen en een mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid te ontwikkelen’, zegt Mark Wijnen, coördinator Kennisplatform Mantelzorg bij de Noordhollandse Welzijnsorganisatie MEE & De Wering. Hij gaf hierbij aan dat aandacht en een gesprek al veel stress wegneemt. ‘Als welzijnsorganisatie ligt dat misschien dichter bij onze cultuur, maar gezien het grote belang hiervan moet daar in iedere organisatie ruimte voor zijn.’
Gezonde bedrijfskantine
De verhuizing naar een nieuw hoofdkantoor, was voor de GGD Hollands Noorden de directe aanleiding om een werkgroep te formeren in het kader van de Gezonde Werkvloer. Vanuit de gedachte “Practice what you preach” is gestart met het gezond maken van de bedrijfskantine. Zowel wat het aanbod betreft als de presentatie van de voedingsmiddelen. Maar er speelt meer. Esther Kleine Deters, beleidsmedewerker gezondheidsbevordering bij de GGD Hollands Noorden, vertelt dat er bij het ontwerp en de inrichting van het pand, rekening is gehouden met het stimuleren van gezond gedrag.
Traplopen is bijvoorbeeld aantrekkelijker gemaakt dan de lift nemen. ‘We hebben geen vaste werkplekken meer, maar gezonde flexplekken met tot op stahoogte verstelbare bureaus. Er zijn overlegruimtes waar alleen staand overlegd kan worden, aan hoge tafels zonder stoelen. Ook hebben we beschikking over een aantal desk-bikes die bij bureaus en overlegtafels geplaatst kunnen worden om langdurig zitten tegen te gaan.’
Vitaliteitambassadeur
Jacco Koot, vitaliteitambassadeur binnen de Rabobank: ‘De Rabobank is al jaren bezig met een gezonde werkvloer. De bijbehorende activiteiten vloeien enerzijds voort uit landelijk beleid, anderzijds zijn het resultaat van lokale inspanningen. Steeds weer is duurzame inzetbaarheid de gemeenschappelijke noemer.’ Voorbeelden waarmee medewerkers van alle Rabo-vestigingen door geheel Nederland hun voordeel kunnen doen, zijn trainingen loopbaanbegeleiding, een talentprogramma specifiek gericht op jongeren, zorg voor ouderen, diversiteit of de gelijkwaardigheid tussen man en vrouw.
Specifiek voor Alkmaar noemt Koot hardlooptraining, voedingsadvies (Paleo), etiketten lezen, wandelen en workshops voor het werken met pure chocolade alsook het aanbieden van een compleet lifestyleprogramma. In de kantine is geen ongezonde snack te vinden.
Tips uitwisselen en ervaringen delen
De aanwezigen gingen met elkaar in gesprek aan de hand van diverse stellingen. Over en weer werden tips uitgewisseld en ervaringen gedeeld. De belangrijkste uitkomsten werden daarna met elkaar gedeeld. Aandacht geven, in gesprek gaan en oprechte interesse hebben vormden de rode draad. En verder:
- Werkgever investeert in een gezonde werkvloer, medewerker is zelf verantwoordelijk voor persoonlijke vitaliteit;
- Financiële prikkel is niet noodzakelijk. Het kan wel helpen als een werkgever een deel van de kosten betaald;
- Begin niet met alles tegelijk: start met een of twee dingen;
- Richt een gezonde bedrijfskantine in en leg het gezonde assortiment prominent in beeld;
- Leg geen verplichtingen op. Een gezonde leefstijl is een vrijwillige keuze;
- Geef zelf (als directie/management) het goede voorbeeld;
- Gedragsverandering is vooral een kwestie van lange adem;
- Maak gebruik van de enthousiastelingen/ambassadeurs binnen je organisatie.
Alkmaar: JOGG-gemeente
Wethouder Elly Konijn sprak tijdens de afsluiting van de inspiratiesessie op 24 oktober 2016. ‘Alkmaar is JOGG-gemeente, dat betekent dat we een gemeente willen zijn met structurele aandacht voor een gezonde leefstijl. En dat zijn we ook, want wij willen dat jongeren en volwassenen in een gezonde omgeving kunnen leven, leren en werken. Dat heeft voor mij absoluut prioriteit in mijn beleid. Met daarbij de kanttekening dat investeren in duurzame inzetbaarheid verder gaat dan je werkende leven alleen. Immers een gezonde oude dag is toch voor iedereen een aantrekkelijk toekomstperspectief’, aldus wethouder Elly Konijn, onder andere portefeuillehouder onderwijs en arbeidsmarkt.
Onder het genot van heerlijke gezonde hapjes van cateraar The Colour Kitchen, die werkt met mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, werd nog verder nagepraat. Conclusie: het thema vitaliteit is binnen de JOGG-aanpak in Alkmaar op de agenda gezet en de wens is om hier aandacht aan te blijven besteden.
