Kampioen zitten?

Waarom is lang zitten niet goed?

Het lichaam is continu hard aan het werk. Om voedingsstoffen om te zetten naar energie en om suikers en vetten af te breken. Veel en langdurig zitten zorgt ervoor dat deze suikers en vetten minder goed worden verwerkt. “Als je zit gebruik je je spieren en vooral je beenspieren -de grootste spieren van het lichaam- nauwelijks”, legt onderzoeker Hidde Van der Ploeg uit. De senior onderzoeker van het VU Medisch Centrum speelde een vooraanstaande rol in de wetenschappelijke zoektocht naar de gevolgen van zitgedrag. “Als je die spieren niet gebruikt wordt het vet en het suiker uit je bloed minder snel opgenomen, en daardoor heb je een hoger risico op hart-en vaatziekten en het ontwikkelen van diabetes.” Deze animatie legt op een duidelijke manier uit waarom langdurig zitten niet goed is.

Tips om minder te zitten

De negatieve effecten van zitten gelden ook voor mensen die naast hun zittende activiteiten vaak sporten. De Nederlandse overheid adviseert mensen wekelijks 2,5 uur te bewegen voor een goede gezondheid en langdurig stilzitten te voorkomen. Er zijn hele simpele manieren om zitgedrag op het werk te lijf te gaan, bijvoorbeeld door om het half uur even op te staan en de benen in actie te krijgen. Daarnaast is het belangrijk om niet langer dan twee uur aaneengesloten te zitten en op zoveel mogelijk momenten proberen te bewegen, bijvoorbeeld door:
 

• traplopen
• lunchwandelen
• staand telefoneren en vergaderen
• vaker kleine hoeveelheden drinken halen
• gebruik maken van dynamisch kantoormeubilair

Richtlijn beeldschermwerk

Voor kantoorwerkers heeft de Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfskunde (NVAB) de Multidisciplinaire Richtlijn Computerwerk opgesteld (2013). Hierin is specifieke aandacht voor vermindering van zittend werk. 

De professional op het gebied van Arbeid en Gezondheid adviseert bedrijven en werkenden om de tijd die zittend wordt doorgebracht op het werk, te verminderen en lichamelijke activiteit van computerwerkers te vergroten door:

• posters bij liften en roltrappen op te hangen die adviseren om de trap te gebruiken;
• actief vervoer van en naar het werk;
• individueel advies om meer te lopen;
• het organiseren van lichamelijk inspannende pauzes;
• overweegt het advies om staand te overleggen, te vergaderen of te telefoneren (max 2 uur per dag of één uur aaneengesloten).

Dynamisch kantoormeubilair

Veel leveranciers van meubilair bieden inmiddels zogeheten dynamisch meubilair aan. Zit-sta bureaus komen daarbij het meest voor. Maar ook sta-vergadertafels, deskbikes (een soort hometrainers die je achter je bureau of vergadertafel plaatst), zitballen, dynamische stoelen en krukken, stasteunen tot zelfs bureaus met een loopband er onder zijn op de markt. Onderzoek van Kenniscentrum Sport onder MKB toont aan dat met name zit-sta bureaus en sta vergadertafels als goed voorstelbaar worden geacht door bedrijven. 

Gedrags- en cultuurbeïnvloeding

Meubilair verkoopt zichzelf niet. Plaats je als bedrijf zonder communicatie dynamisch meubilair in je pand, dan loopt een meerderheid van de medewerkers er met een wijde boog omheen. Drie aspecten spelen een belangrijke rol bij de implementatie van dynamisch werken:
 

1. bewustwording
2. communicatie en cultuur
3. omgeving

Gedragsbeïnvloeding kun je hierbij als een rode draad zien. Wil je ‘ongewenst gedrag’ veranderen, dan moet je aan alle drie deze radartjes draaien. Mensen moeten basale kennis hebben over welk probleem er nu precies is en wat de risico’s daarvan zijn. De bewustwording die zij hiermee op doen, moet ook in de periode erna gevoed worden. Herhaling maakt de kans op beklijven groter. Dat kan met behulp van, liefst ludieke (en in geen geval vingerwijzende), communicatieboodschappen. Dan kun je denken aan posters, filmpjes op intranet, liftstickers etcetera.

Tegelijkertijd is het belangrijk om de cultuur binnen een bedrijf te proberen te beïnvloeden. Mensen gaan bijvoorbeeld niet uit zichzelf staan bij een overleg. Dat wordt al snel als raar gezien. Leidinggevenden of ambassadeurs (interne aanjagers) moeten het voortouw nemen. Dit is vaak een kwestie van lange adem. Op den duur volgen dan vanzelf meer mensen. Gewoontegedrag moet je zien te doorbreken. Hierover de dialoog aangaan met elkaar helpt vaak het best. Waarom werken we zoals we het doen? Voelen we ons daar wel prettig bij? Wat zouden we graag veranderen?

Soms is het gemakkelijker om de omgeving te veranderen dan mensen. Als je de stoelen verwijdert uit een overlegruimte moeten mensen wel staand vergaderen. Je kunt hier mee beginnen als grap met een knipoog, bijvoorbeeld bij de start van het nieuwe jaar of op 1 april. Door een andere werkwijze aan den lijve te ervaren, maken mensen gemakkelijker de switch.

Dynamisch meubilair is niet altijd noodzakelijk, maar het maakt de keuze om actiever te werken wel eenvoudiger. Je hoeft niet meteen je hele kantoor ervan te voorzien, maar start eens met een overlegruimte en bijvoorbeeld enkele flexplekken.

Conclusie

Veel bedrijven willen gezonde(re) medewerkers. De stap naar sporten is voor veel mensen een (te) grote stap. Dagelijkse beweegmomenten zijn vaak eenvoudiger in te passen. Het vaker uit de stoel komen, is daarbij een goed te ‘verkopen’ maatregel. Veel medewerkers ervaren het bovendien als prettig om langdurig zittend werk regelmatig te kunnen onderbreken. Werken aan cultuurverandering is een belangrijke voorwaarde om tot ander gedrag te komen. Dynamisch meubilair en (technologische) hulpmiddelen kunnen hierin faciliteren. Dit artikel werd eerder gepubliceerd door Kenniscentrum Sport.