Regelmatig bewegen tijdens het werk is veel beter dan de hele dag zitten en stimuleert bovendien de creativiteit en productiviteit van medewerkers. Beweegmomenten zijn hét advies voor mensen die gedurende de werkdag vaak langer dan een half uur zittend (moeten) werken.
Dynamisch werken en meer beweegmomenten inlassen kun je stimuleren. Bekijk de tips en voorbeelden. Allereerst zijn er drie basisprincipes om rekening mee te houden.
1. Doorbreek de gewoonte
De werkomgeving is vaak ingericht op zitten en het is een ‘gewenning’. Bedrijven kunnen stapsgewijs een dynamischer werkhouding stimuleren door de werkcultuur te veranderen van een ‘passieve’ naar een ‘actieve’ werkvloer, waarin lang zitten ‘not done’ is. Maak het voor medewerkers mogelijk om staand te vergaderen of te lunchen, maar dring het niet op. Juist door de ‘keuze-architectuur’ te veranderen, maak je het medewerkers makkelijk om het onbewuste zitgedrag te doorbreken. Stel ook mensen aan als ambassadeur, want zien bewegen, doet bewegen.
2. Sluit aan bij een tastbaar en herkenbaar voordeel
Dat zitten op lange termijn niet goed voor de gezondheid is voor veel mensen een abstractie en een ver-van-mijn-bed-show. Benoem daarom naast de gezondheidsvoordelen op de lange termijn vooral de winst die op korte termijn valt te behalen, zoals: meer energie aan het einde van de dag en een vitaal gevoel. Door medewerkers het voordeel te laten ervaren van vaker dynamisch werken, is de kans groter dat ze hier vaker voor zullen kiezen.
3. Zorg dat de omgeving (eerst en ook) verandert
Als overal stoelen staan, gaan mensen zitten. De fysieke omgeving moet uitnodigen tot bewegen. Een makkelijke manier is bijvoorbeeld door de inrichting van de ruimte aanpassen, waardoor afstanden tussen gebruiksvoorwerpen zoals bureau en printer, bureau en overlegruimtes, bureau en prullenbak uitnodigen tot meer bewegen. Een volgende stap kan het plaatsen van dynamisch meubilair zijn, zoals zit-stabureaus, de deskbike en sta-vergadertafels. Een makkelijk optie is bijvoorbeeld beginnen met een paar sta-tafels in het restaurant.
Tips om dynamisch werken succesvol in te voeren
Kenniscentrum Sport heeft zijn praktijkervaring op het terrein van dynamisch werken gecombineerd met inzichten in menselijk gedrag, vervat in tips voor het implementeren van dynamisch werken.
- Wil je in jouw organisatie veranderingen realiseren in de manier van werken, van vooral zittend naar minder zittend werken, neem dan de tijd, pak het thema integraal en tegelijkertijd in kleine stapjes op. Koppel het thema aan het hogere doel van de organisatie.
- Begin met teams/mensen die het meest gemotiveerd zijn, niet met hen die het volgens jou het meest ‘nodig’ hebben. Je hebt mensen nodig die het voordeel hebben ervaren en hierover kunnen vertellen.
- Besteed aandacht aan de fysieke omgeving. Als overal stoelen staan, gaan mensen zitten. Veranderingen in de fysieke omgeving dragen bij aan het beïnvloeden van zitgedrag.
- Besteed aandacht aan de sociale omgeving, dat wil zeggen de cultuur binnen de organisatie. Denk daarbij in ieder geval aan het zorgen voor commitment en voorbeeldgedrag bij MT/directie, inzet van ambassadeurs en het actief betrekken van medewerkers bij veranderingen.
Multi-component aanpak meest kansrijk
De meeste bedrijven die dit thema oppakken (naar schatting zijn dit er inmiddels enkele honderden) beperken zich tot de aanschaf van een beperkte hoeveelheid dynamisch meubilair en/of het aanbieden van bewustwordingsworkshops aan medewerkers. Diverse onderzoeken laten zien dat een multi-component aanpak de meeste kans van slagen heeft bij de implementatie van dynamisch werken.
Een goed voorbeeld van een multi-component aanpak is de Veldhuis Adviesgroep in Heerde. De directie van dit assurantiekantoor pikte het thema dynamisch werken begin 2015 op. Na een bezoek aan Kenniscentrum Sport deelden ze de opgedane kennis en indrukken met hun collega-directieleden. Daarna volgden bewustwordingsworkshops aan alle medewerkers met kennisoverdracht en dialoog, een MT-sessie met de arbodienst, het toevoegen van dynamisch meubilair op kantoor en daarnaast ook gezond aanbod in het bedrijfsrestaurant en veel groen op de werkvloer.
Het individu en gedrag
Het individuele gedrag is een belangrijk aspect om aandacht aan te besteden. Het is goed om rekening te houden met de volgende basisprincipes van menselijk gedrag.
1. Zitten is een gewoonte- en daarmee veelal onbewust gedrag
Zorg dat het een bewuste keus wordt door ‘aanwezig te zijn op keuzemomenten’ en mensen te wijzen op de keus die ze hebben (dit is een nudge). De mogelijkheid bieden om staand te vergaderen of lunchen is een voorbeeld van een nudge. Je verandert iets in de keuzearchitectuur, maar verplicht mensen tot niets. Maak het mensen makkelijk.
2. Verlies doet meer pijn dan winst ons blij maakt
Realiseer je dat zittend werk vanuit een voorrecht is ontstaan (in tegenstelling tot veelal staand fabriekswerk), en dat gedrag veranderen kan voelen alsof iemand iets moet inleveren.
3. We houden graag wat we hebben, we willen verlies voorkomen
Zie ook vorig punt. Mensen verzinnen (soms onbewust) beren op de weg om hun gedrag niet te hoeven veranderen. Houd daar rekening mee en neem al zoveel mogelijk bezwaren weg. Een voorbeeld: het geven van voldoende uitleg bij het (nieuwe) dynamische meubilair (bv. de instellingen) en informatie over wat er bekend is over het afwisselen van zitten en staan. Een ander voorbeeld: verwacht de vraag van collega’s of vanuit het MT/directie wat het veranderen van het zitgedrag oplevert en heb daar antwoord op.
4. Korte termijnvoordelen gaan boven lange termijnvoordelen
Benoem zowel lange termijn (gezondheids)voordelen als korte termijnvoordelen: snellere overleggen, vitaal gevoel, meer energie aan eind van de dag.
5. Laat mensen het voordeel ervaren
Zolang we niet weten wat het nieuwe gedrag ons ‘oplevert’, geldt dat we graag houden wat we hebben omdat verlies meer pijn doet dan winst ons oplevert. Door het gedrag en wat het oplevert te ervaren, is de kans groter dat we het gedrag gaan herhalen. Begin dan ook met kleine veranderingen.
6. Mensen willen zien wat iets oplevert
Directe feedback/direct effect op gedrag stimuleert mensen. Denk aan de behoefte om te zien of men met fietsen achter het bureau ook stroom opwekt, of inzicht in calorieverbruik van traplopen of een bureaufiets. Ook beweegmonitors helpen bij deze dagelijkse feedback.
7. Mensen ‘imiteren’ elkaar
Voorbeeldgedrag heeft veel invloed. Maak dus gebruik van ambassadeurs. Ook geldt: hoe vaker iemand iets ziet, hoe normaler of positiever het wordt.
8. Sluit aan bij en versterk een identiteit
Dynamisch werken is nog relatief nieuw, als je het doet heb je een koploperspositie. Dit duidelijk maken kan motiverend werken en aansluiten bij identiteit of imago (van mens en/of organisatie). Mensen en organisaties bevestigen daarmee hun sociale positie.
9. Houd rekening met verschillen
Er zijn verschillen in bewustzijn tussen individuen en ook in leerstijlen. De één is zich al bewust dat er gedrag is dat hij wil veranderen en weet er al iets over. Zo iemand heeft behoefte aan meer gedetailleerde kennis. Een ander is zich nog niet bewust dat minder zitten voordelen kan opleveren en zal bijvoorbeeld eerder openstaan voor (voorbeeld) ervaringsverhalen van anderen, iemand iets zien doen wat hij niet kent of voor laagdrempelige informatie over korte termijnvoordelen van minder zitten. Sommige mensen raken gemotiveerd door individuele feedback, anderen door spel- en competitie-elementen.
10. Houd rekening met weerstand
Mensen ervaren bij iets nieuws dat hun vrijheid in het gedrang komt en hebben een afkeer van verandering. Denk goed na over de afzender van een boodschap, de formulering ervan en over de tegenargumenten die mensen kunnen hebben.
